این تصمیم براساس تکالیف قانون بودجه امسال مبنی بر اینکه تعرفه واردات تولیدات نهایی کشاورزی نظیر شکر، برنج و روغن باید معادل تعرفه واردات خودروی سواری تعیین شود، اتخاذ شده است.
این تعرفه به دولت ابلاغ شده وهم‌اکنون در حال اجرا است.این تصمیم در حالی اتخاذ می‌شود که در ماه‌های گذشته با وجود واردات بی‌رویه برنج، قیمت این محصول در بازارهای داخلی با نوسان همراه بوده است. همچنین با افزایش قیمت انواع برنج خارجی و تولید داخل، دیدگاه‌هایی در زمینه نقش وارد‌کنندگان در عرضه نکردن به موقع این محصول و افزایش قیمت‌ها مطرح و بخشی از برنج تولید داخل راهی انبارها شد.
پیش از این تولیدکنندگان داخلی بارها نسبت به واردات بی‌رویه و مؤثر نبودن کاهش تعرفه واردات برنج در تثبیت یا کاهش قیمت آن در بازار داخلی گلایه کرده و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به ادامه روند واردات برنج با تعرفه‌های پایین هشدار داده بودند. با این وجود وزارت بازرگانی میزان واردات برنج را براساس نیاز بازار داخلی قلمداد و اعلام کرد که هیچ واردات بی‌رویه‌ای صورت نگرفته است. این دیدگاه در حالی مطرح می‌شد که حتی بازار شهرهای شمالی کشور به محلی برای عرضه انواع برنج خارجی تبدیل شده و محصولات تولید داخل که روی دست برنج‌کاران مانده بود سر از انبارها در آورد.
نکته مبهم اعمال تعرفه پایین این محصول، میزان تاثیر این اقدامات در تنظیم بازار برنج است؛ هنگامی که در روزهای نخست سال گذشته قیمت انواع برنج ایرانی و خارجی ناشی از افزایش قیمت‌های جهانی این محصولات با افزایشی بی‌رویه مواجه شده بود یا حتی پس از رکود حاکم بر اقتصاد جهانی، تغییرات تعرفه‌ای واردات برنج و برخی دیگر از محصولات کشاورزی مشمول سیاست‌های تنظیم بازار، تاثیر چندانی در کاهش یا حتی ثبات قیمت این محصولات در بازار نداشت تنها سود هنگفت برخی وارد‌کنندگان و زیان تولیدکنندگان داخلی را به ارمغان آورد.
با این روند چندی پیش وزیر بازرگانی بدون اشاره به نرخ جدید یا میزان افزایش تعرفه واردات برنج، اعلام کرد: تعرفه واردات برنج از ابتدای فروردین ماه امسال برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی افزایش یافته و هم‌اکنون نوسانی در قیمت برنج مشاهده نمی‌شود.مسعود میر‌کاظمی در زمینه زمزمه‌های افزایش قیمت برنج داخلی، گفت: تعرفه برنج به‌دلیل حمایت از تولیدکنندگان از ابتدای فروردین ماه امسال افزایش یافته است. پیش از این قیمت برنج افزایش یافته بود، اما به‌دلیل اینکه قیمت جهانی برنج رو به کاهش است، قیمت برنج داخلی نیز کاهش یافت.
گرچه وی دلیل افزایش تعرفه واردات برنج را حمایت از برنج‌کاران عنوان و تصریح کرده است، این افزایش تعرفه در درازمدت تاثیر خود را بر بازار داخل خواهد گذاشت، اما به‌نظر می‌رسد افزایش تعرفه واردات پس از نوسانات شدید قیمت این محصول در بازار، بیش از آنکه در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی قلمداد شود، گواهی بر ناکارآمدی نظام تعرفه‌ای کشور در حمایت توأم از بخش‌های تولید و مصرف است چرا که پیش از حتی اعمال تعرفه‌های پایین نیز قادر به ساماندهی قیمت برنج در بازار داخلی نبوده و کاهش قیمت‌های جهانی و رکود حاکم بر اقتصاد دنیا موجب کاهش قیمت برنج و سایر محصولات غذایی و در نتیجه کاهش قیمت نسبی این محصول در بازار داخلی شده و تغییرات تعرفه‌ای از اثربخشی لازم برخوردار نبوده است.
حتی پیش از این برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به کاهش تعرفه و واردات بی‌رویه برخی محصولات کشاورزی مانند شکر، برنج و میوه و مرکبات هشدار داده بودند و یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس واردات بی‌رویه برنج را عامل ایجاد مشکلات مالی زیادی برای شالیکاران قلمداد کرده بود. علی میرزایی با بیان این مطلب اعلام کرده بود، واردات بی‌رویه انواع برنج خارجی سبب شده است تا کشاورزان در فروش برنج با مشکلات بسیاری مواجه شده و بر اثر فشار مالی، محصول خود را پایین‌تر از نرخ واقعی به فروش رسانند.
تعرفه منطبق با تکالیف قانون بودجه
در شرایطی که وزیر بازرگانی اشاره‌ای به جزئیات افزایش تعرفه واردات برنج نکرده است، دبیر انجمن برنج ایران اعلام کرده، میزان تعرفه واردات برنج در سال‌جاری از صفر به 90 درصد افزایش یافته است. جمیل علیزاده شایق که پیش از این بارها با هشدار نسبت به اعمال تعرفه پایین واردات برنج و به خطر افتادن تولید داخلی این محصول خبر داده بود، درباره تعرفه واردات برنج در سال‌جاری، می‌گوید: در قانون بودجه امسال، مجلس تعرفه واردات تولیدات نهایی کشاورزی نظیر شکر، برنج و روغن را معادل تعرفه واردات خودروی سواری تعیین کرد که این تعرفه به دولت ابلاغ شده وهم‌اکنون در حال اجرا است.
وی میزان تعرفه واردات خودروی سواری را معادل 90درصد در سال‌جاری دانسته و افزود: سال گذشته همزمان با آغاز بحث گرانی قیمت جهانی برنج و نیز اعمال محدودیت صادرات این محصول از برخی کشورها مانند ویتنام و تایلند، میزان تعرفه واردات برنج به‌دلیل ایجاد نگرانی‌ها از کمبود آن در کشور به صفر رسید و امسال تعرفه مذکور به 90درصد افزایش یافته است.
وی با اشاره به مخالفت وزارت بازرگانی با افزایش تعرفه واردات خودروی سواری و به تبع آن واردات محصولات نهایی کشاورزی، می‌افزاید: با وجود مخالفت این وزارتخانه، برخی دیگر از وزارتخانه‌ها برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، اجازه کاهش تعرفه را ندارند، لذا وزارت بازرگانی نیز ناچار به اجرای آن شده است.وی در مورد میزان تولید برنج در سال زراعی جاری نیز می‌گوید: با توجه به بارندگی‌های مناسب در فروردین و اردیبهشت امسال، پیش‌بینی می‌شود بیش از 2میلیون و 100 هزار تن برنج در کشور تولید شود.
